Vroegkinderlijk trauma en lichamelijke gezondheid

Wendy Schram • sep. 15, 2023

Vroegkinderlijk trauma en levenskwaliteit

Dat vroegkinderlijk trauma gevolgen heeft voor de hechting van het kind, is algemeen geweten. Maar de gevolgen van hechtingsproblemen zijn nog onvoldoende gekend. Kinderen worden dan ook vaak verkeerd gediagnosticeerd, zelfs door professionals. Daarom krijgen veel kinderen en volwassenen het label ADHD, PDD-NOS of ADD. Uitgebreider onderzoek via familiegeschiedenis en context toont vaak een heel ander beeld.


Veel ADHD, PDD-NOS of ADD-kinderen en -volwassen hebben een trauma opgelopen in de eerst jaren van hun leven. Ze hebben een ouder gehad die aan het vechten was tegen een drank- of drugsverslaving. Of een ouder  die aan het vechten was tegen een mentale ziekte zoals een (zwangerschaps)depressie, een burn-out of het verlies van een dierbare (rouw). Of een van de ouders kwam zelf uit een gezin met geweld en drank- en drugsproblemen.


Als je geen goede uitgebreide anamnese afneemt kunnen hechtingsproblemen makkelijk over het hoofd worden gezien, vooral als de oorzaken van de verstoorde hechting niet goed zichtbaar zijn of alweer een stuk verbeterd zijn. Dit vroegkinderlijk trauma kan voor grote problemen zorgen voor het brein en de hechting van onze kinderen.


Maar vroegkinderlijk trauma heeft ook een groot effect op het immuunsysteem en het hormoonsysteem. Het heeft zelfs effect op ons DNA. Ondanks het feit dat veel kinderen en volwassen met deze problemen te maken hebben, zijn consultatiebureaus, huisartsen en andere professionals niet getraind om vroegkinderlijk trauma te herkennen.


Het Amerikaanse ACE-onderzoek (The Adverse Childhood Experience), is één van de grootste onderzoeken ooit uitgevoerd en waaruit blijkt dat negatieve ervaringen in de vroege jeugd grote gevolgen hebben voor het verdere leven van de persoon. In dit onderzoek werden meer dan 17.500 volwassenen onderzocht. Er vond een uitgebreide familiegeschiedenis anamnese plaats waaruit ervaringen van mishandeling, extreme stressfactoren, verwaarlozing en familie disfunctie naar boven kwamen. Vervolgens zijn deze mensen gevolgd en is er gekeken hoe hun verdere leven is verlopen. Hoe was hun mentale gezondheid en hun lichamelijke gezondheid? Waren zij succesvol in het leven? Hoe gelukkig waren zij? Hebben zij gelukkige, fijne relaties en families weten op te bouwen? Het bleek dat zij op bijna alle punten minder scoorden dan de veilig gehechte volwassenen.


De ACE-vragen gaan over de volgende punten:

  • Lichamelijk-, emotioneel- of seksueel misbruik
  • Lichamelijke of emotionele verwaarlozing
  • Mentale ziekten bij ouders
  • Drugs-, alcohol- en medicijn verslavingen bij ouders
  • Het plotseling wegvallen van een ouder door ziekte, overlijden, scheiding of gevangenisstraf
  • Geweld in het gezin


Voor elke 'JA' op één van deze punten scoor je een punt op de ACE score. Vervolgens hebben zij de gezondheid van deze ruim 17.000 duizend mensen onderzocht. De uitkomst van dit onderzoek is verbluffend en beangstigend. 67% van alle mensen had op zijn minst 1 punt gescoord in het ACE-onderzoek. 12,6% dat is 1 op elke 8 mensen had zelfs 4 of meer punten gescoord in het ACE-onderzoek.

Hoe hoger het aantal gescoorde punten hoe slechter de gezondheidsomstandigheden.


Mensen met 4 of meer punten hebben 4 maal meer kans om depressief te worden en hebben 12 maal meer te maken met zelfdoding. We wisten dat vroegkinderlijk trauma een enorm effect heeft op het brein van een kind. Maar uit dit onderzoek blijkt ook dat vroegtijdig trauma niet alleen effect heeft op het brein en de hechting van een kind, maar ook een ongelofelijke impact heeft op de algehele gezondheid van een kind of volwassene. En daarmee een effect op de kwaliteit van het leven van een mens. Bijzonder ingrijpend om dit te ontdekken!


Ondanks deze wetenschap wordt hier bijzonder weinig mee gedaan. Daar verbaas ik mij als traumatherapeut enorm over. Waarom wordt er zo enorm bezuinigd op allerlei gezondheidskosten en hulp voor kinderen?


Als wij er voor zorgen onze kinderen zo goed mogelijk te helpen als ze klein zijn, dan zijn de gezondheidskosten als zij volwassen worden aanzienlijk lager. Of is dit te simpel? Wat we nu doen is wachten tot onze kinderen puber of jongvolwassenen worden en verkeerde keuzes maken en hen daar dan vervolgens voor straffen. Is dit niet de omgekeerde wereld?


Tijdens dit ACE onderzoek werd er ook een MRI scan gemaakt van het brein. Op deze MRI scans werd duidelijk dat er meetbare verschillen zijn in onder andere de werking van de amygdala (dit is het stresscentrum, het alarmknopje, van het brein) bij veilig gehechte mensen en bij getraumatiseerde mensen. Dit alarmknopje staat bij onveilig gehechte kinderen en volwassen ‘verkeerd’ afgesteld. Het knopje gaat bij het minste of geringste af. Kinderen met een ‘verkeerd afgestelde’ amygdala ervaren dus de hele dag door een bepaalde mate van stress. Als deze kinderen groter worden zijn ze zo gewend aan deze stress dat zij niet goed kunnen bepalen wanneer er gevaar dreigt of zoeken zij het gevaar zelfs op omdat zij dit als ‘normaal’ ervaren. Prikkelzoekend gedrag wordt dit ook wel genoemd.


Mensen die in hun jeugd zijn blootgesteld aan een hoge dosis negatieve ervaringen hebben daarom later waarschijnlijk meer kans om deel te nemen aan negatieve activiteiten (crimineel gedrag, drugs- en alcoholgebruik, seksueel onveilig gedrag, enz). Maar zelfs als deze mensen niet gaan deelnemen aan negatief gedrag hebben zij toch een hogere kans op een minder sterke (mentale) gezondheid. Het kan zelfs leiden tot vroegtijdig overlijden.

Levensloopproblemen  loslaten vasthouden
door Kristel Volkaerts 17 okt., 2023
Levensloopproblemen kunnen je flink uit evenwicht brengen. Het is opnieuw zoeken naar balans in je voelen, denken en doen. Beeldend wordt wat speelt zichtbaar en tastbaar. Dit biedt zowel troost, inzicht als (h)erkenning voor jezelf en je omgeving.
Verslaving therapie
door Wendy Schram 16 okt., 2023
Cliënt aan het woord 
Trauma therapie
door Wendy Schram 04 okt., 2023
Een trauma is een onverwerkte gebeurtenis in het verleden. Heb je vroeger of misschien zelfs recent iets heftigs meegemaakt of zien gebeuren? Deze gebeurtenis kan bijvoorbeeld betrekking hebben op een ongeluk, mishandeling, scheiding, ontslag of het overlijden van een dierbare. Als je deze gebeurtenis niet goed hebt kunnen verwerken spreken we van een trauma. Het kan zijn dat je iets meemaakt dat zo heftig is, dat het lijkt alsof jouw geest een klap heeft gekregen. Je bent na het trauma vaak bang, boos en/of eenzaam. Dit maakt het verwerken van het trauma moeilijk. Heeft de gebeurtenis nog steeds invloed op jouw leven? Dan doe je er goed aan hier met een psycholoog/psychotherapeut over te praten. Want gelukkig is een trauma wel goed te behandelen.
Negatieve emoties
door Kristel Volkaerts 21 mrt., 2023
We hebben allemaal een rugzakje dat we meedragen. Maar soms is het goed de inhoud even te controleren en te zien hoe we die rugzak een beetje lichter kunnen maken of herschikken.
Gedragspatronen doorbreken
door Kristel Volkaerts 21 mrt., 2023
Elke keer hetzelfde patroon. Hoe doorbreek je het? Wat is er nodig?
Veilige plek - veerkracht
door Kristel Volkaerts 14 nov., 2022
Wat als het even moeilijk loopt? Als je niet meer weet wie je bent, wat je wil en hoe?
Verliefdheid en emotieregulatie
door Kristel Volkaerts 04 aug., 2022
Loopt je hoofd er soms van over. Verliefd, verloofd, getrouwd,... verliefd, ...
Beeldend atelier
door Kristel Volkaerts 01 aug., 2022
Inspirerend en rustgevend. Een plek waar we samen op ontdekking kunnen gaan.
Share by: